دانشنامه اصفهان، گنجینه‌ای سازمان یافته از اطلاعات دقیق و دانستنی‌های منسجم دربارۀ تاریخ، فرهنگ، و تمدن اصفهان.[1] اصول حاکم بر این گنجینه چنین است:

1. 1. در دانشنامه، با استفاده از منابع اصیل و نگاه انتقادی به آنها، اصول آکادمیک و معیار نگارش رعایت می‌شود. مؤلفان موظفند نشانی منابع ادعاهای خود را در پایان هر ادعا یا هر بند (پاراگراف) به صورت پی نویس (نه پانویس) بیاورند. مقالاتی که از دائرة المعارفهای دیگر به صورت بازنگری‌شده در دانشنامه اصفهان نقل می‌شوند نیاز به منبع و فهرست منابع ندارند و خواننده می‌تواند برای دسترسی به نشانی‌ها و منابع به همان مقالۀ اصلی مراجعه کند. تمام سعی بر این است که اطلاعات کاملاً درست و در عین حال با زبانی ساده دراختیار خواننده قرار گیرد. در دانشنامه هرگونه تکرار مطلب و استفاده از واژگان مترادف در ذیل مدخل‌های متفاوت مجاز نیست. زبان مقاله ساده، دور از تصنع و تفنن و پیچیدگی و سَره نویسی است.
   2. سوگیری جناحی، حزبی، مذهبی، ایدئولوژیک و داوری‌های مغرضانه، ادبیات مَجیزگوئی و مبالغه دربارۀ اشخاص، موضوعات و فرهنگ اصفهان در دانشنامه جائی ندارد. مطابق عرف بین المللی آثار آکادمیک در دنیا، در دانشنامۀ اصفهان از القاب دکتر، حجة الاسلام، آیة الله و امثال آن برای اشخاص استفاده نمی‌شود، مگر آن که آن لقب برای او مشهور و به منزلۀ نام خانوادگی شده باشد، مانند شیخ انصاری و امام خمینی.
   3. محدودۀ اطلاعات دانشنامه عبارت است از: به لحاظ تاریخی شامل اصفهان پیش و پس از ظهور اسلام؛ به لحاظ جغرافیایی محدود به مرزهای شناخته شده در متون جغرافیای تاریخی از آغاز دورۀ صفویه (906/1501) با عنوان «اصفهان/اصبهان/سپاهان و جی»؛ به لحاظ فرهنگی شامل همۀ شاخه‌های فرهنگ در بین همۀ مردم زیسته در این بوم، از هر دین (محدود به ادیان رسمیت یافته در قانون اساسی) و آیینی و قومی، و با هر ذائقۀ هنری؛ به لحاظ تمدنی شامل همۀ بناها و معماریهای ارزشمند ثبت شده در مرکز اسناد ملی ایران.
   4. در این دانشنامه، به هر الف- موضوع، ب- مفهوم، ج- شخص، د- اثر مکتوب و غیرمکتوب، و ه- مکان جغرافیایی از دریچۀ ارتباط آن با اصفهان نگاه می‌شود. به عنوان مثال، آن دسته از مقام‌های موسیقی که ارتباط وثیق با اصفهان داشته باشند مقاله خواهند داشت؛ مثال دیگر، شرح حال هر شاعر، فقیه، فیلسوف، سیاستمدار، هنرمند، معمار، ادیب، طبیب، مهندس، و کارآفرین از نگاه تأثیرگذاری او بر اصفهان و خدماتش به این شهر به نگارش درمی‌آید، نه به صورت مطلق. معیارهای انتخاب افراد در بند پنجم آمده است.
   5. مدخلهای دانشنامه نظم الفبایی حرف به حرف (در برابر واژه به واژه) دارند. در این نظم، بدون درنظرگرفتن فاصلۀ واژه‌ها، حروف تشکیل دهندۀ مدخلها با یکدیگر مقایسه می‌شوند؛ گویا واژه‌ها به یکدیگر چسبیده‌اند. مانند تقدم شاهچراغ، بر شاهزاده احمد. همچنین، حرف آ بر حرف الف مقدم است. به علاوه، «ال» بر سر اسامی اشخاص و کتابها در ردیف الفبایی نادیده گرفته می‌شود. در واژه‌های عربی، همزه (أ، اِ، ئ، ؤ) بر اساس کرسی آن ردیف می‌شود (یعنی به ترتیب ا، ا، ی، و) و تای تأنیث (ة) «ت» حساب می‌شود، مانند تقدم ثقة الاسلام بر ثقفی. اما در واژه‌هایی که تای تأنیث (ة) در تلفظ به «ه» تبدیل می‌شود مانند دایره، رساله و آیه املای فارسی واژه ملاک تنظیم الفبایی قرار می‌گیرد.
   6. هرگاه دربارۀ وجه صحیحتر یا مناسبتر نام شخص، محله، بنا، و خیابان تردید وجود داشته باشد، آن وجه مشهورتر، قدیمتر، و رایجتر در منابع و ذهن مردم انتخاب می‌شود، هرچند به لحاظ فنّی چنین کاربردی صحیح نباشد، مانند شیخ بهائی (مدخل اصلی) که مشهورتر است از عاملی، بهاء الدین (مدخل ارجاعی)؛ کهنه/عتیق، میدان (مدخل اصلی) مشهورتر است از امام علی، میدان (مدخل ارجاعی)؛ آلیانس، مدرسه (مدخل اصلی) و شهید حلبیان، مدرسه (مدخل ارجاعی)؛ مسجد جامع (مدخل اصلی) و جامع، مسجد (مدخل ارجاعی)، برخلاف شیخ لطف الله، مسجد (مدخل اصلی) و مسجد شیخ لطف الله (مدخل ارجاعی). برای رجوع به مدخلها و مطالب ارجاعی از ← علامت استفاده می‌شود. مدخلهایی که به دلایلی از فرآیند سفارش مقاله حذف می‌شوند در بانک مدخل به صورت «محذوف» باقی می‌مانند تا به عنوان سابقه و تاریخ کار دانشنامه باقی بمانند. مدخلهای محذوف در سایت دانشنامه عرضه نمی‌شوند.
   7. مطالب مدخلهای چند وجهی در قالب مدخل اصلی و فرعی ارائه می‌شوند؛ مثلا مدخل کلیمیان (اصلی) دارای وجوهی است: آداب و رسوم (فرعی)؛ لهجه و گویش (فرعی)؛ جمعیت شناسی (فرعی). مدخلهای فرعی می‌توانند مؤلفان متعدد داشته باشند.
   8. اشخاصی که در لقب یا نام خانوادگی آنها کلمه «اصفهان یا اصفهانی» درج شده باشد، در صورتی که لقب یا عنوان مشهور دیگری داشته باشند، همان لقب مدخل اصلی و لقب اصفهانی مدخل ارجاعی خواهد شد. این راهبرد برای پرهیز از تراکم بیش از حد مدخلها در حرف الف و مدخل اصفهان است. برای نمونه، آقا نجفی، خاندان (مدخل اصلی) و اصفهانی، خاندان (مدخل ارجاعی)؛ بیات اصفهان، مقام و ردیف موسیقائی (مدخل اصلی) و اصفهان، مقام و ردیف موسیقائی (مدخل ارجاعی) است.
   9. اعداد در مدخلهای دوبخشی بعد از حروف قرار می‌گیرند، مانند قرارداد 1917. اما اعدادی که در عنوان مدخلها به صورت حرفی نوشته می‌شوند، همان صورت را حفظ می‌کنند، مانند پنج رمضان، واقعه؛ شانزده آذر، پل.
   10. هرگاه در مقاله‌ای به مطلبی یا شخصی یا اثری اشاره شود که در دانشنامه به طور مستقل دربارۀ آن مقاله‌ای نوشته شده یا نوشته خواهد شد، بالای آن ستاره‌ای هست و علاوه بر آن رنگی و قابل کلیک خوردن می‌شود تا کاربر بتواند به آن مستقلا مراجعه کند. افزون بر این، چنین راهبردی برای پرهیز از تکرار مطالب و توضیحات است. در ستاره زدن و رنگی کردن این احتمال درنظرگرفته شده که کاربر نمی‌داند مطلب مستقلی دربارۀ آن موضوع در دانشنامه هست. بنابراین، از این کار در خصوص اشخاص و مطالب مشهوری که هر کاربری می‌داند برای آن در دانشنامۀ اصفهان مقاله مستقلی هست پرهیز می‌شود، مگر در صورت ضرورت.
   11. ملاکهای انتخاب مشاهیر و بزرگان در سه سطح عبارتند از: اول (دارای 80 تا 100امتیاز): متولد و درگذشتۀ اصفهان یا مشهور به اصفهانی بودن، هرچند بیرون از اصفهان درگذشته باشد (20 امتیاز)؛ دارای آثار (10 امتیاز)؛ دارای آثار مرتبط با اصفهان (20 امتیاز)؛ تأثیرگذاری فرهنگی اجتماعی و تمدنی بر شهر و مردم چه در زمان حیات و چه پس از آن (30 امتیاز)؛ خوشنامی و تدین و آبروی اصفهان بودن بر حسب داوری عرف اجتماعی (20 امتیاز)؛ سطح دوم، (70 تا 80 امتیاز)؛ سطح سوم، (60 تا 70 امتیاز). به هر فرد مشهور که نتواند حداقل 50 امتیاز کسب کند مقاله‌ای اختصاص پیدا نمی‌کند. افراد با امتیاز 50 تا 60 به بررسی بیشتر برای حذف یا ابقا نیازمندند. در سه سال نخست تدوین دانشنامه، نگارش مقالات سطح اول در اولویت خواهند بود. حداکثر تعداد کلمات برای سطح اول 3000، سطح دوم 1500 و سطح سوم 1000 کلمه.
   12. شرح حال کوتاهی از شهدای ارشد جنگ عراق بر ضد ایران بر اساس رتبۀ آنان در ذیل مدخل عملیاتها یا نام لشکرها، اعم از سپاه و ارتش، درج می‌شود. از شهدای عادی جنگ می‌توان در ذیل این مقالات فقط نام برد.
   13. در حوزۀ علوم مختلف مرتبط با اصفهان کتابها و مجلات سطح اول و دوم مدخل می‌شوند و مقالۀ مستقل خواهند داشت. سطح اول: آثاری که در میان کتابها و مجلات مشابه از جهتی یا جهاتی ممتازند. مثلاً با این معیارها: قدمت کتاب، محل توجه علما بودن (به آن ارجاع داده‌اند یا بر آن حاشیه و شرح نوشته‌اند)، در دوره‌ای کتاب درسی بوده است، به زبانی دیگر ترجمه شده، در انتقال دانشهایی دربارۀ اصفهان از فرهنگهای دیگر نقش داشته است.
       سطح دوم: آثار تأثیرگذاری که نامشان بیش از نام مؤلف یا سرویراستار آن شهرت پیدا کرده است یا اساسا مؤلف آن ناشناخته است یا دربارۀ مؤلف آن اختلاف نظر وجود دارد.
       سایر کتابها و جزوه‌ها و مجلات در ذیل مقالۀ اشخاص معرفی می‌شوند و مقالۀ مستقل نخواهند داشت.
   14. صنایع مادر همگی مقاله خواهند داشت و مدیریت دانشنامه سعی در جلب حمایتهای مادی و معنوی (منظور داده‌های مربوط به این مراکز است) آنان می‌کند. اما پس از درج مقاله باید حق اشتراک سالانه سایت دانشنامه اصفهان را پرداخت کنند؛ صنایع و کارخانه‌های غیرمادر از جمله مراکز خدماتی تفریحی و هتلها به شرط داشتن سی سال فعالیت مدام و مؤثر و کارآفرینی برای حداقل 50 نفر با پرداخت هزینه تألیف و اشتراک سالانه مقاله خواهند داشت. حداکثر تعداد کلمات برای صنایع مادر 2000 کلمه و غیرمادر 1000 کلمه است.
       اگر در کارگاه یا مراکز خدماتی و تفریحی کارآفرینی برای 100 نفر صورت گرفته باشد شرط سی سال سابقه به پنج سال تقلیل پیدا می‌کند.
   15. حوزه‌های علمیه مادر و دانشگاه‌های مادر همگی مقاله خواهند داشت و مدیریت دانشنامه سعی در جلب حمایت‌های مادی و معنوی (منظور داده‌های مربوط به این مراکز است) آنان می‌کند. حوزه‌ها و دانشگاه‌های غیرمادر، مؤسسات و نهادهای فرهنگی (مذهبی و غیرمذهبی) به شرط داشتن سی سال فعالیت مدام و مؤثر با پرداخت هزینۀ تألیف و اشتراک سالانه سایت دانشنامه اصفهان مقاله خواهند داشت. حداکثر تعداد کلمات برای حوزه و دانشگاه مادر 3000 کلمه و برای غیر آن 1500 کلمه است.
   16. مقالات دانشنامه در گام اول فقط به صورت آنلاین منتشر می‌شوند و در گام دوم (آینده نامعلوم) بر حسب ضرورت انتشار فیزیکی پیدا خواهند کرد. نشانی وب سایت رسمی دانشنامه به زبانهای فارسی، عربی و انگلیسی از این قرار است: isfahanica.org . در تبلیغات داخلی علاوه بر نشانی فوق از این دامنه نیز استفاده می‌شود: www.isfahanicaa.ir
   17. محتوای سایت را معاون علمی و امور فنی را معاون اجرایی مدیریت خواهند کرد. همۀ نهادهایی که در تولید مقاله مشارکت می‌کنند به لحاظ ساختار، محتوا و روشِ تألیف تابع نظر معاون علمی خواهند بود. پس از سه سال از شروع فعالیت سایت، مدیریت دانشنامه می‌تواند به طور محدود آگهی تبلیغاتی مرتبط بپذیرد. محتوای آگهی باید به تأیید مدیر کل پروژه و معاون علمی برسد. حفظ کیفیت و استاندارد علمی و جهانی دانشنامه برعهدۀ معاون علمی و مدیران گروههای علمی زیر نظر اوست.
   18. دانشنامه به شرح حال اشخاص معاصر زنده نمی‌پردازد، جز در ذیل مدخل صنایع، حوزه‌ها، دانشگاهها، مراکز تولید کار و حرفه که شرح حال بسیار مختصری (حداکثر 400 کلمه) از مدیر سابق و فعلی آن خواهد آمد.
   19. دانشنامه اصفهان از مقالات دانشنامه‌ها و دایره المعارف‌های منتشر شدۀ پیش از خود، در ایران و جهان، با حفظ حقوق معنوی مؤلفان آنها استفاده می‌کند و بنای تولید کار تکراری ندارد. با این توضیح که ممکن است برای رعایت بند سوم (تمرکز بر اصفهان) مطالب آن مقالات با اندکی تلخیص و تصرف نقل شوند. در این موارد، در پایان مقاله برای خواننده چنین تلخیص و تصرفی با عنوان «بازنگری و بازنگاری در دانشنامه اصفهان» درج می‌شود. در این قبیل مقالات، خواننده برای اطلاع از نشانی‌ها و فهرست منابع به مقالۀ اصلی ارجاع می‌شود.

برخی از این دانشنامه‌ها عبارتند از:

1. • دانشنامه جهان اسلام
   • دایره المعارف بزرگ اسلامی
   • دایرة المعارف فارسی (مصاحب)
   • دانشنامه تخت فولاد
   • ایرانیکا
   • سه ویرایش دایره المعارف اسلام چاپ لایدن
   • دانشنامه ادب و زبان فارسی
   • دانشنامۀ هنر

حقوق مادی و معنوی همۀ مقالات متعلق به نهاد دانشنامه است. استفاده از مطالب آن با ذکر منبع مجاز است. حق التالیف مؤلفان پس از ارزیابی مقاله و تأیید معاون علمی، و حق الزحمه ارزیابی پس از بازبینی معاون علمی مطابق ضوابط مندرج در آئین نامۀ مستقل حداکثر یک ماه بعد از تأیید معاونت علمی پرداخت می‌شود. جزئیات قرارداد و میزان پرداخت در آئین نامۀ مستقل بیان شده است.

21 مرداد 1403

10 آبان 1403: بازنگری شده پس از برگزاری دو کارگاه با همکاران هیئت علمی